وبسایت رسمی مرکز اهدای عضو

ایالات‌متحده آمریکا در سال 2020 با PMP 36.88 در رتبه سوم اهدای عضو جهان قرار دارد. از تعداد 12588 اهداکننده فرد مرگ مغزی در سال 2020 حدود 39000 مورد پیوند ارگان انجام‌شده که بیشترین عضوهای پیوندی به ترتیب کلیه، قلب، کبد، ریه و پانکراس بوده است. بااین‌حال همچنان بیش از 100 هزار نفر در لیست انتظار پیوند عضو می‌باشند و هر روز 17-22 نفر از این لیست فوت کرده و هر 9 دقیقه یک نفر به لیست انتظار پیوند ارگان اضافه می‌شود.

سیستم اهدای عضو آمریکا OPT INاست و با وجود حمایت 90 درصد از افراد بزرگسال از اهدا عضو، فقط 60 درصد از افراد ثبت رضایت کرده‌اند.

در این سیستم افراد بالای 18 سال سن توانایی ثبت‌نام دارند و در سن پایین‌تر از 18 سال، والدین یا سرپرست باید اجازه دهند.

هر ثبت‌نام که در هر ایالتی انجام شود تا وقتی توسط فرد حذف نشده باشد، قابل استفاده است و در هر لحظه فرد می‌تواند رضایت خود را از سایت حذف و بروز رسانی کند و اگر در گواهینامه رانندگی علامت خورده باشد باید برای تعویض کارت اقدام کند.

قانون اجرایی اهدای عضو که در حال حاضر در تمامی ایالات آمریکا در حال اجرا است با نام اختصارUAGAاست.

UAGA: THE uniform Anatomical Gift Act

بر اساس قوانین ایالتی دولت، تصمیم فرد مبنی بر اهدای اعضا بر تصمیم خانواده اولویت دارد و مانند وصیت فرد لازم الاجرا است.

رضایت و ثبت‌نام برای اهدا اعضا پس از مرگ، یک رضایت شخصی قابل اجرا است و هیچ‌کس قانوناً نمی‌تواند مانع آن شود یعنی مخالفت خانواده در صورت اعلام رضایت متوفی جنبه قانونی ندارد و باید اهدا انجام شود و مخالفت خانواده فقط از جنبه اخلاقی مسئله قابل بررسی بیشتر است.

رضایت آگاهانه و ثبت‌نام در زمان حیات و مطلع کردن خانواده، برای اهدای عضو کافی است و در صورت قصد و تصمیم به ثبت‌نام برای اهدا، ضروری است در مورد آن به خانواده و اطرافیان اطلاع‌رسانی شود چون اگر فرد ثبت‌نام رسمی برای اهدا نکرده باشد، رضایت خانواده برای انجام مراحل اهدا عضو ضروری است.

اگر فردی ثبت‌نام کرده و پس‌ازآن از ثبت‌نام انصراف داده باشد همانند فردی که رضایت را ثبت نکرده با او برخورد می‌شود یعنی پس از فوت از خانواده جهت اهدا سوال می‌شود. در اصل انصراف وقتی رسمی است که به‌صورت رسمی ثبت شود.

UAGAاولین بار سال 1963 نوشته‌شده و سپس سال 1987 اصلاح گردیده است. آخرین نسخه در حال اجرا سال 2006 نوشته‌شده و در تمام ایالت‌ها تصویب‌شده و با تغییرات جزئی در حال اجراست.

سال 2006 این قانون با سه هدف به‌روزرسانی شد:

• انگیزه بخشیدن و تشویق افراد به اهدا
• احترام به تصمیم فرد و خواسته‌های افراد برای اهدا
• حفظ و ارتقای سیستم اهدا و پیوند

در نتیجه هر فرد می‌تواند از طریق ثبت رضایت در سایت یا در زمان اخذ گواهینامه، نوشتن وصیت‌نامه رسمی یا اعلام شفاهی وصیت و تایید خانواده و همین‌طور اعلام در فرم رضایت پزشکی (که نوعی سند قانونی برای تصمیم فرد در مورد درمان و اقدامات پزشکی است) اعلام رضایت کند، در غیر این صورت اگر متوفی به صراحت بیان نکرده باشد و رضایت به اهدا نیز ثبت‌نشده باشد، تصمیم بر انجام اهدا عضو یا مخالفت با این امربر عهده خانواده متوفی است.

این قانون باعث شده افراد دیگر نتوانند درخواست فرد متوفی و رضایت وی را نادیده بگیرند. تنها استثنای این قانون در افراد زیر سن مجاز است که والدین پس از مرگ مغزی می‌توانند رضایت خود را پس گرفته و لغو کنند.

باید به این نکته توجه کرد که ثبت رضایت و در لیست اهداکننده عضو بودن به‌هیچ‌عنوان در روند درمان فعلی فرد اثرگذار نبوده و مراجعه به این لیست فقط پس از بروز مرگ مغزی فرد انجام می‌شود (اولویت همیشه نجات زندگی است) و تایید مرگ مغزی توسط متخصصین مغز و اعصاب (که در تلاش‌های قبلی برای نجات بیمار نقشی نداشته‌اند) انجام و معمولاً این تایید چند بار تکرار می‌شود تا علامتی از نظر دورنمانده باشد.

پس از تایید مرگ مغزی هر فرد و در صورت داشتن اعضای مناسب، تمامی ثبت‌نام‌های دولتی و ملی برای اهدا کنترل می‌شود و نیازی به همراهی دائمی کارت اهدا یا گواهینامه نیست. اگر اسمی از فرد برای اهدا یا انصراف از آن نبود، به نزدیکان یا خانواده متوفی راهنمایی و کمک لازم به‌منظور تصمیم‌گیری درست جهت امر اهدا اعضا داده می‌شود.

در حین ثبت‌نام با توجه به قوانین هر ایالت برای اهدا، می‌توان انتخاب کرد که کدام ارگان اهدا شود و رضایت روتین شامل اعضای قلب/ ریه/ کلیه / کبد/ پانکراس/ روده / بافت قرنیه و نسوج است.

طبق این قانون خانواده‌ها اهداکننده هیچ هزینه‌ای دریافت نمی‌کنند. این قانون اشاره به هدیه بودن عضو دارد یعنی انتقال داوطلبانه بدون دریافت وجه و مبادله مالی که قاطعانه ممنوع اعلام‌شده است.

اما برخی از ایالت‌ها برای تشویق و ترغیب افراد به اهدا، قوانین و راه‌های تشویقی مانند 30 روز مرخصی با حقوق برای افرادی که مغز استخوان اهدا می‌کنند، دادن اعتبار مالیاتی به خانواده اهداکننده در صورت رضایت به اهدا و یکسری مشوق‌های مالیاتی را به اجرا گذاشته‌اند.

عده‌ای از مخالفان هدایای مالی و تخفیف‌های مالیاتی معتقدند ارائه مزایای اقتصادی مستقیم یا غیرمستقیم درازای اهدای عضو با ارزش‌های اهدا و بخشندگی سازگارنبوده و کرامت انسانی را زیر سوال می‌برد.

به علت تنوع سن و نژاد و قومیت در لیست انتظار پیوند در ایالات‌متحده آمریکا نیاز به همه نژادی، برای اهدا عضو حس می‌شود. ترتیب تراکم نژادی در آمریکا در حال حاضر به‌صورت زیر است:

دیگر نژادها < آسیایی < اسپانیش< سیاه پوست < سفید پوست

نیازمندانی که در لیست انتظار پیوند قرار دارند از تنوع نژادی بالایی برخوردار می‌باشند. یکسان بودن قومیت و تشابه نژادی لزوم و شرط اصلی برای پیوند عضو به فرد نیازمند نیست، ولی برای کاهش احتمال رد پیوند به دلیل تشابه مشخصات ژنتیکی در یک نژاد، ترجیح به پیوند از فرد هم‌نژاد است.

برای دریافت عضو و پیوند شدن لازم نیست فرد شهروند یا ساکن آمریکا باشد و فقط بر اساس نیاز و تایید پزشکان، پیوند برای هر نیازمند به عضو قابل انجام است.

در حال حاضر حتی پس از اجرا و تصویب این قانون و رضایت 90 درصد شهروندان، هنوز کمبود ارگان برای لیست انتظار پیوند پابرجاست.

• تهیه و تنظیم:

دکتر شاگین شهریاری

پژوهشگر مرکز تحقیقات پیوند ریه پژوهشکده سل و بیماری‌های ریوی دکتر مسیح دانشوری، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران