وبسایت رسمی مرکز اهدای عضو

امروزه پیوند بافت یک امر ضروری و اجتناب‌ناپذیر است. بیماری‌ها، آسیب‌دیدگی‌ها و تروما می‌تواند منجر به آسیب و دژنراسیون بافت‌ها در بدن انسان شوند که برای تسهیل ترمیم، تعویض و یا بازسازی آن‌ها نیاز به درمان‌هایی است که درمان به‌صورت پیوند بافت مطرح شد و انواع پیوند بافت برای جبران این مشکلات به وجود آمد؛ در ادامه به اختصار به انواع پیوند می‌پردازیم:

- اتوگرافت: در سال ۱۸۲۳ اولین پیوند پوست اتوگرافت انجام شد. در این نوع پیوند از بافت‌ها و نسوج مختلف بدن خود فرد استفاده می‌کنند؛ از پیوند اتوگرافت به‌عنوان یک استاندارد در جهت رشد بافت پیوندی نام برده می‌شود زیرا بافت دهنده و گیرنده متعلق به یک فرد می‌باشد درنتیجه خطر بروز مشکلات جانبی پیوند اعضا کاهش می‌یابد.در سال‌های گذشته پیوند اتوگرافت بیشترین کاربرد را در زمینه ی پیوند اعضا و نسوج داشته است و درصورت آسیب‌دیدگی غیرقابل ترمیم یک بافت یا نسوج انسانی، عموماً از قسمت‌های دیگر بدن خود فرد برای ترمیم و پیوند استفاده شده است؛ به‌عنوان مثال: برای ترمیم اغلب شکستگی‌های بازو از استخوان لگن استفاده شده است.

اما پیوند اتوگرافت دارای مشکلات عدیده‌ای است مثل ایجاد یک ضایعه ثانویه و مخاطرات ضایعه از جمله آسیب‌دیدگی خونی و عصبی؛ بنابراین همواره جست‌وجو برای یک سری قطعات بافتی مناسب وجود داشته است.

-زنوگرافت یا هترو گرافت: به دلیل کمبود و در دسترس نبودن بافت پیوندی، همواره جست‌وجو برای یک سری قطعات بافتی مناسب وجود داشته است. برای اولین بار پیوند زنوگرافت در اوایل قرن بیستم انجام شد. در این نوع پیوند، بافت پیوندی موردنیاز انسان از یک حیوان تهیه می‌شود. در واقع پیوند از گونه‌های دیگر مثل گاو و خوک و میمون است. هم‌اکنون نیز این حیوانات به‌عنوان تامین کننده بافت سخت مانند بافت استخوانی و بافت‌های نرم مانند دریچه قلب مطرح هستند و مورد استفاده قرار می‌گیرند. پر واضح است که سیستم ساختاری و متابولیک حیوانات و انسان‌ها دارای فاصله قابل‌توجهی می‌باشد که می‌تواند به‌صورت احتمالی مشکلاتی را در بدن فرد دریافت‌کننده بافت از حیوانات به وجود آورد. فرآیند زنوگرافت نیز علیرغم مورد استفاده قرار گرفتن دارای مشکلات خاص خود بوده است.

- آلوپلاست: پژوهشگران در تکنولوژی زیستی به دنبال جایگزین‌های مصنوعی برای اندام‌های آسیب‌دیده می‌باشند که آلوپلاست نام این شاخه از دانش مهندسی بافت می‌باشد. همواره جست‌و‌جو برای ساخت آلیاژهایی که دقیقا مشابه بافت‌ها و اندام‌های انسانی داشته باشند وجود داشته و دارد. به‌عنوان مثال استفاده از آلیاژهای تیتانیوم و در زمان‌های قدیم‌تر استفاده از مواردی نظیر طلا جایگزین بافت سخت رایج بوده است اما این آلیاژها تاکنون نتوانسته‌اند خواصی شبیه بافت‌های بدن را از خود نشان دهند.کارآمدی پیوند آلوپلاستیک کمتر از سایر پیوندهاست. مواد آلوپلاست هم‌چنین مقاومت محدودی از خود نشان داده و گاهی جایگذاری آن‌ها به‌سختی و دشواری صورت می‌گیرد و به‌مرور زمان نیز ممکن است باعث تخریب بافت شود.

- آلوگرافت یا هموگرافت: اولین آلوگرافت در سال ۱۸۳۷ بر روی یک بز کوهی انجام شد. پیوند آلوگرافت از قسمت‌های مختلف بدن، بافت یا ارگان بین دو عضو از یک‌گونه صورت می گیرد. این پیوند بین دو فرد که از لحاظ گونه ژنتیکی یکسان هستند، انجام می شود که معمول‌ترین نوع پیوند در پزشکی محسوب می‌شود. پیوند بین فرد مرگ مغزی و فرد منتظر در صف اهدا از نوع آلوگرافت می‌باشد.

در ایپزودهای بعد به انواع اعضای پیوندی و روش‌های متداول جراحی هرکدام خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید و سوالات و نظرات پرمهرتان را از طریق راه‌های ارتباطی با ما ارسال کنید.

 

- پژوهشگر: مهدیه حضرتی، مسئول آموزش و شناسایی واحد فراهم‌آوری اعضا و نسوج پیوندی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، بیمارستان دکتر مسیح دانشوری

 

- تنظیم خبر: مهسا ترابی سرگروه خبر شورای فرهنگی واحد فراهم آوری اعضا و نسوج پیوندی بیمارستان دکتر مسیح دانشوری