وبسایت رسمی مرکز اهدای عضو

پیوند حنجره و تارهای صوتی از آمال همیشگی دانشمندان بوده و تلاش‌های متعددی برای این امر مهم صورت گرفته‌است. این‌که بیماری در اثر یک حادثه مجبور به برداشت حنجره شود و یا مادرزادی مشکلی در این ناحیه داشته باشد موردی نادر نیست. هستند بیمارانی که کیفیت زندگی خود را پس از برداشت حنجره و عدم توانایی در صحبت کردن از دست داده‌اند. صحبت کردن همانند تنفس یا خیلی از نعمات دیگر یک قابلیت مسلم برای انسان تصور می‌شود و از دست دادن آن برای خیلی از بیماران قابل‌هضم و سازش‌پذیر نیست.

یکی از این افراد که 20 سال گذشته توانایی سخن گفتن نداشته و اخیراً به یمن دستاوردهای علمی و شگفت‌انگیز توانسته مجدد صدای از دست داده خود را بشنود یک بانوی فرانسوی است. این خانم 49 ساله که فقط با نام کوچکش معرفی‌شده، به دلیل عوارض ناشی از لوله‌گذاری تنفسی به دنبال ایست قلبی در سال 1996، حدود بیست سال بدون توانایی صحبت کردن از طریق تراکئوتومی تنفس می‌کرده است.

 این جراحی پیوند بی‌سابقه توسط پروفسور فیلیپ سیروس، رئیس بخش گوش و حلق و بینی و جراحی سر و گردن بیمارستان کروکس-روس و تیم همکارانش شامل دوازده جراح و حدود پنجاه نفر نیروی متخصص درمانی و مراقبتی از بیمارستان دانشگاه لیون، طی یک عمل 27 ساعته در تاریخ 2 و 3 سپتامبر 2023 در شهر لیون فرانسه روی این بانو به انجام رسید که اولین پیوند از این نوع در فرانسه شناخته می‌شود. بیمارستان‌های دانشگاهی لیون قبلاً میزبان اولین پیوند دست در جهان در سال 1998 و هر دو دست در سال 2000 بوده است که هر دو این پیوندها توسط پروفسور ژان میشل دوبرنارد، یکی از پیشگامان پیوند که در سال 2021 درگذشت، انجام شده است.

برای انجام این پیوند ابتدا باید یک اهداکننده سازگار با گیرنده پیدا شود. برای برداشت حنجره اهداکننده، نیاز به ویژگی‌های تشریحی کاملاً سازگار با گیرنده، از نظر جنس، وزن، قد، گروه خونی ... است که این اهداکننده در اول سپتامبر 2023 پیدا می‌شود. پس از موافقت خانواده، پروسه این پیوند نادر آغاز می‌شود و در مجموع 27 ساعت طول می‌کشد، حدود ده ساعت برای فراهم آوری و برداشت حنجره و بافت از اهداکننده و 17 ساعت برای پیوند آن به گیرنده. یکی از پیچیده‌ترین جنبه‌های این پیوند برداشت حنجره از اهداکننده است زیرا این اندام توسط اعصاب بسیار کوچک عصب دهی می‌شود و توسط شریان‌ها و وریدهای بسیار کوچکی تأمین عروقی می‌شود.

 دو ماه پس از این شاهکار، سرانجام کارین، بیمار پیوند شده، با صدای آهسته شروع به صحبت می‌کند هرچند او هنوز قادر به خوردن غذا نیست. از آن زمان او جلسات توان‌بخشی تارهای صوتی، بلع و تنفس را با یک گفتار درمانگر دنبال کرده است، به این امید که مجدد برای همیشه بتواند صحبت کند. هرچند به نقل از پزشکان معالج وی "برای اطمینان از موفقیت قطعی پیوند باید یک سال کامل صبر کرد".

درمان‌های سرکوب‌کننده سیستم ایمنی این بیمار پس از شروع بعضی از علائم رد پیوند تقویت شد، اما او توانست در 26 اکتبر به خانه خود در جنوب فرانسه بازگردد.

شایان ذکر است اولین پیوند موفقیت‌آمیز حنجره در جهان در سال 1998 در کلیولند انجام شده است که این جراحی شگفت‌انگیز بر روی مردی که تارهای صوتی خود را در یک تصادف موتورسیکلت از دست داده بود صورت گرفت.

تا زمان انجام پیوند اخیر در فرانسه، دو پیوند حنجره در متون پزشکی ثبت‌شده است. یکی در کالیفرنیا در سال 2010 و دیگری در لهستان در سال 2015. این نوع پیوندها خیلی شایع نیست زیرا هرچند حنجره ناکارآمد بسیار ناتوان‌کننده است اما باعث ایجاد مشکل منافی با حیات نمی‌شود، بنابراین این عمل‌های پیوند در اولویت نیستند.

هدف نهایی از پیوند حنجره رسیدن به تنفس بدون تراکئوستومی، بلع طبیعی و تولید صدا است. حنجره پیوند شده برای این هدف باید حرکت کافی در تارهای صوتی را فراهم کند. علاوه بر این، برای جلوگیری از پس زدن مواد خوراکی به ریه، عملکرد حسی باید در سطحی باشد که بتوان تشخیص داد که غذا و ترشحات در حنجره است.

 کیفیت صدایی که توسط حنجره پیوندی تولید می‌شود به وضوح با کیفیت صدای قبلی بیمار متفاوت نیست. ازآنجایی‌که لهجه بیمار توسط لب‌ها، گونه‌ها، زبان‌ها و کام (تلفیق کننده‌ها) شکل می‌گیرد، می‌توان انتظار داشت که لهجه گیرنده تغییر زیادی نداشته باشد. از سوی دیگر، کنترل حرکات ظریف برای به دست آوردن ویژگی‌های بیانی مانند ریتم گفتار، تأکید کلمات و تون صدا ضروری است.

ارزیابی بیماری که کاندید پیوند حنجره است از جنبه روانی اجتماعی بسیار مهم است. برای کاهش خطرات مربوط به نقص سیستم ایمنی، بیمار باید خطر سرکوب سیستم ایمنی مادام‌العمر را پذیرا باشد.

به امید خبرهای امیدبخش دیگر برای نیازمندان به اعضای حیات‌بخش و بیماران آسیب‌دیده برای بهبود کیفیت زندگی

 

 

تهیه و تنظیم: دکتر شاگین شهریاری

پژوهشگر واحد فراهم آوری اعضا و نسوج پیوند دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، مستقر در بیمارستان دکتر مسیح دانشوری