آیا می‌توانم اعضای بدن خود را بعد از توقف فعالیت قلبم(مرگ قلبی) اهدا کنم؟
برای روشن شدن شرایط فرد اهداکننده‌ی عضو به مصاحبه‌ای با دکتر فریبا قربانی قائم‌مقام واحد فراهم آوری اعضای پیوندی پرداخته‌ایم....
پاسخ به یک پرسش پرتکرار:آیا می‌توانم اعضای بدن خود را بعد از توقف فعالیت قلبم(مرگ قلبی) اهدا کنم؟
برای روشن شدن شرایط فرد اهداکننده‌ی عضو به مصاحبه‌ای با دکتر فریبا قربانی قائم‌مقام واحد فراهم آوری اعضا و نسوج پیوندی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی پرداخته‌ایم.
_ امروزه بهترین منبع اهدا چیست؟ و در اولویت بعدی چه منبعی قرار دارد؟
در حال حاضر بهترین منبع تهیه اعضای پیوندی افراد مرگ مغزی می‌باشند اگرچه مرگ‌های قلبی نیز می‌توانند به‌عنوان دهنده عضو یا بافت باشند. در واقع مواردی که به‌دنبال احیای ناموفق دچار مرگ قلبی شده‌اند می‌توانند کاندید اهدای عضو باشند.
آیا در دنیا اهدا از مرگ قلبی مورد استقبال بوده است؟
بله تا قبل از پایه گذاری معیارهای تشخیص مرگ مغزی؛ دهندگان مرگ قلبی منبع تهیه ارگان برای افرادی که متاسفانه نارسایی عضو داشته‌اند، بوده است. از سال‌های ۱۹۶۸ که معیارهای تشخیص مرگ مغزی تایید شد این افراد برای اهدای عضو بهترین گزینه بودند و در برخی کشورها مثل ژاپن از مرگ قلبی برای تهیه ارگان استفاده می‌شد. بعد از مدتی شکاف زیاد بین تعداد اعضای قابل پیوند و بیماران در فهرست انتظار سبب شد مجدد استقبال خوبی از این شرایط در دنیا به وجود آید و در سال‌های ۱۹۸۰ به بعد مجدد مرگ قلبی مورد توجه قرار گرفت. در واقع امروزه در دنیا استفاده از اعضای افراد دچار مرگ قلبی موجب رشد ۴۰-۲۵ درصدی در فراهم‌آوری کلیه‌های پیوندی شده است.
_ آیا بقا و طول عمر اعضای پیوندی از فرد مرگ قلبی مشابه مرگ مغزی است؟ چه چیزی موجب بقا اعضا پس از مرگ قلبی می‌شود؟
براساس تحقیقات باتوجه به نتایج پیوند منتشر شده، بقای طولانی‌مدت پیوند این اعضا گاها مشابه موارد مرگ مغزی می‌باشد. در واقع در این روش برداشت اعضا؛ با تزریق محلول‌های نگهدارنده در سیستم گردش خون اعضا تا زمان برداشت مراقبت می‌شوند.
اگر اعضا به کمک پمپ جریانی از محلول نگهدارنده را داشته باشند نیز به حفظ کیفیت آن‌ها کمک می‌کند.
البته این پروسیجر هزینه‌بر می‌باشد.
_ حیوانات نیز به عنوان منبع دهنده‌ی عضو قرار می‌گیرند؟ چه ملاحظاتی در این خصوص وجود دارد؟
فراهم آوری بافت مانند دریچه قلب از حیوانات نیز وجود دارد و تهیه اعضایی که با مهندسی ژنتیک امکان ایجاد تغییراتی در آن‌ها ایجاد شده است در حال بررسی و تحقیق است؛ البته به‌دلیل مسائل اخلاقی و روحی- روانشناسی پیوند از حیوانات در کنار محدودیت‌های ایمنولوژیک ناشی از آنتی‌ژن‌های بین‌گونه‌ای سبب شده است، حیوانات منبع مناسبی برای تهیه ارگان و بافت نباشند.
_ اهدای عضو از دهنده‌ی زنده در چه مواردی صورت می‌گیرد؟
امکان اهدا از موارد زنده در خصوص اهدای کلیه پیوندی از افرادی که تمایل دارند و یا پیوند قسمتی از کبد یا ریه، وجود دارد که همراه با دغدغه‌هایی هست و گاهی انتخاب مناسبی می‌تواند باشد. با فراهم آوری اعضا از موارد مرگ مغزی بسیاری از این دغدغه‌ها پوشش داده می‌شود. باتوجه به اینکه در سال ۲۰۲۱ بر طبق آمار ارائه شده به ازای هر یک‌میلیون نفر، ۹/۳۶ نفر پیوند از دهنده زنده داشته‌ایم؛ برای کاهش اهدا از فرد زنده ما در واحد فراهم آوری اعضا و نسوج پیوندی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تمام تلاش خود را برای شناسایی موارد مشکوک به مرگ مغزی می‌کنیم تا دهنده احتمالی به دهنده واقعی تبدیل شود.
_در ایران بیشتر از کدام منبع اهداکننده استفاده می‌شود؟
در ایران یکی از مهم‌ترین منابع تأمین ارگان، دهندگان مرگ مغزی می‌باشند و همه اعضای پیوندی مانند کبد، کلیه‌ها، قلب، ریه‌ها، پانکراس، روده کوچک و غیره از این دهندگان قابل برداشت است؛ به همین دلیل تلاش بسیاری برای اخذ رضایت به اهدا از خانواده افرادی که دچار وضعیت مرگ مغزی می‌شوند، می‌گردد.
_با این ملاحظات آمار اهدای عضو در ایران چگونه است؟
در سال ۲۰۲۱ آمار اهدای عضو ایران بیش از ۱۱ نفر به‌ازای هر یک‌میلیون نفر بوده است و در دوران اپیدمی کووید-۱۹ فراز و نشیبی در تمام کشورهای دنیا در خصوص اهدا وجود داشته است که به‌سرعت مدیریت شد.
برای اطلاعات بیشتر در این زمینه می‌توانید به لینک زیر مراجعه کنید: