پیوند موفقیت‌آمیز قلب مهندسی شده خوک به مورد مرگ مغزی با نظارت جراح ایرنی در دانشگاه نیویورک
کمبود اعضای پیوندی و افزایش روزانه بیماران نیازمند به عضو در فهرست لیست انتظار پیوند همواره از چالش‌های مهم در علوم پزشکی بوده است...
کمبود اعضای پیوندی و افزایش روزانه بیماران نیازمند به عضو در فهرست لیست انتظار پیوند همواره از چالش‌های مهم در علوم پزشکی بوده است. به همین خاطر مطالعات بسیاری برای حل این معضل جدی صورت گرفته است. یکی از روش‌های مورد بحث و بررسی در این زمینه، پیوند بین‌گونه‌ایی(xenotransplant)است. این روش علاوه بر ناشناخته‌های بسیار در حوزه پزشکی، در زمینه‌های اخلاقی-اجتماعی نیز زیر سوال و اعتراض فراوان است. این روش درمان و تامین عضو پیوندی در حال رشد چشمگیری است و در صورت موفقیت‌آمیز بودن و رواج آن، می‌تواند نور امیدی به بیماران چشم انتظاران پیوند اعضا بتاباند.
این روش درمانی یک روش چند رشته‌ایی است که علاوه بر دانش پزشکی نیازمند تکنولوژی‌های پیشرفته و به‌روز و همچنین تخصص‌های متعددی در این حوزه می‌باشد که خود مبحثی جذاب برای مطالعه بیشتر است.
در ژانویه 2022 قلب تراریخته و مهندسی‌شده یک خوک در بیمارستان مریلند به مردی 57 ساله پیوند شد که حدود 49 روز بعد از کار ایستاد. علت این رویداد همچنان مجهول است هر چند گمانه‌زنی‌های بسیاری در این زمینه صورت گرفته است ولی علت دقیق و نقص اصلی آن همچنان تحت بررسی بیشتر است. نامناسب بودن درمان‌های سرکوب‌کننده سیستم ایمنی و وجود ویروس خوک در بافت پیوندی از علل مطرح‌شده این شکست عنوان شده است.
16 ژوئن 2022 و 6 ژوئیه 2022 دو قلب تراریخته خوک به دو مورد مرگ مغزی در بیمارستان دانشگاه لانگون نیویورک توسط تیم جراحی به سرپرستی آقای دکتر نادر معظمی با موفقیت پیوند زده شد. بیمار اول مرد 72 ساله‌ایی بود با سابقه طولانی بیماری و نارسایی قلبی که دو مورد جراحی قلب باز در پرونده خود داشت و همچنین علت مرگ مغزی وی نیز نارسایی قلبی عنوان شده بود و مورد مرگ مغزی دوم نیز خانمی 64 ساله با سابقه مشکلات قلبی در طول زندگی انتخاب شد.
جراحی اول به علت کوچک‌تر بودن قلب خوک نسبت به بدن گیرنده و الگوی غیر نرمال عروقی مورد مرگ مغزی زمان بیشتری گرفت و تجربیات غنی بسیاری نصیب تیم پیوند کرد. جراحی دوم حدود 50 دقیقه سریع‌تر از اولی به پایان رسید و به گفته دکتر معظمی این جراحی می‌توانست حتی 20 دقیقه علاوه بر مدت زمان جراحی قبلی، سریع‌تر به اتمام برسد. سرعت انجام پیوند از فاکتورهای مهم و تعیین‌کننده‌ایی است که دوام عضو پیوندی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، هرچه زمان انجام جراحی کوتاه‌تر باشد آسیب بافتی و احتمال اختلال فعالیت عضو پیوندی کمتر می‌شود و دوام عضو پیوندی نیز بیشتر خواهد بود.
این دو قلب 3 روز بدون هیچ حمایت مکانیکی و به‌طور طبیعی در بدن دو مورد مرگ مغزی کار کردند. دکتر نادر معظمی عنوان کرد: در این جراحی همه‌ی مراحل پیوند از انسان به انسان را رعایت شد، به‌طوری‌که قلب خوک همانند قلب انسان با یخ حمل شد در حالی که اعضای پیوندی از حیوانات با پرفیوژن و دستگاه مخصوص منتقل می‌شوند. تمام شرایط قبل و حین عمل مانند یک جراحی پیوند عضو انسان به انسان بوده است.
در دو پیوند اخیر پروتکل‌های پیشگیری بیماری‌های عفونی متفاوت پیشرفته‌تری از تجربه پیشین اعمال شده بود و قلب خوک عاری از هرگونه ذره ویروسی و عنصر بیماری‌زا گشته بود.
این دو قلب خوک ترا ریخته توسط کمپانی با تجربه Revivicor برای تطبیق هرچه بیشتر آن با بدن انسان مهندسی، اصلاح و پردازش شده بود. در مجموع 10 تغییر ژنتیکی روی این قلب‌ها صورت گرفته بود. 4 مورد از این تغییرات مربوط به خروج ژن خوک برای کاهش شانس رد پیوند و جلوگیری از رشد بی‌رویه بافت در بدن گیرنده قلب بوده و 6 مورد هم اضافه کردن ژن انسانی برای تنظیم مسیرهای بیولوژیکی که در تطابق قلب خوک با انسان نقش دارند، اعمال شد.
دکتر معظمی عنوان می‌کند دو جراحی پیوند اخیر تجربه‌های بسیار ارزشمندی در جهت پیشبرد مسیر پیوند بین‌گونه‌ایی برای ما به همراه داشت و تجربه کاملا متفاوتی با پیوندهای دیگر بوده است. این جراحی‌ها تلاشی است برای در خدمت گرفتن و تطابق فناوری جدید و کسب مهارت‌های لازم برای استفاده هرچه مفیدتر از روش‌های نوین جراحی است.
دانشگاه نیویورک قبل از شروع آزمایش‌های انسانی اجازه انجام یک جراحی پیوند قلب دیگر را به مورد مرگ مغزی دارد که قطعا تجربیات جدید بسیاری برای آشکار ساختن اطلاعات مفید دیگر خواهد داشت.
مطالعات پیوند بین‌گونه‌ایی نیازمند اهدای کل بدن مورد مرگ مغزی است. این نوع پیوند آزمایشی قبل از انجام تست انسانی برای کسب اطلاعات و پیشبرد مهارت، همچنین یافتن عیوب و اختلالات احتمالی ضروری است.
- تهیه و تنظیم
دکتر سما خرمی‌نژاد
پزشک هماهنگ کننده پیوند اعضا واحد فراهم آوری اعضا و نسوج پیوندی بیمارستان دکتر مسیح دانشوری