وبسایت رسمی مرکز اهدای عضو

 

 

گفت و گو با دکتر امیر صنعت‌کار، پزشک و محقق در زمینه پیوند اعضا از گونه دیگر به انسان (Xenotransplantation)

گفت‌وگو با دکتر امیر صنعت‌کار: آینده پیوند اعضا از حیوان به انسان (Xenotransplantation)

از دانشگاه علوم پزشکی اراک تا قلب پژوهش‌های پیوند عضو در هاروارد

در هفته گذشته با دکتر امیر صنعت‌کار، پزشک و پژوهشگر در حوزه پیوند اعضا گفت‌وگو کردیم. ایشان در حال حاضر به عنوان پژوهشگر پسا‌دکتری (Postdoctoral Fellow) در بیمارستان Massachusetts General Hospital  وابسته به دانشگاههاروارددر بوستون، آمریکا، مشغول به فعالیت هستند و تمرکز اصلی تحقیقات ایشان بر پیوند اعضا از گونه‌های غیرانسانی به انسان، یا همان Xenotransplantation، قرار دارد. ایشان به در جوامع بین المللی و در حیطه پیوند به طور خاص به علت یافته هایشان در مورد تاثیر نوتروفیل ها در آسیب اندوتلیال پس از زنوترنسپلنتیشن شاخته می شوند. این یافته در سال های اخیر در چندین کنفرانس بین المللی مورد توجه و بحث قرار گرفته است. دکتر صنعت‌کار فارغ‌التحصیل پزشکی از دانشگاه علوم پزشکی اراک هستند و اخیراً موفق به پذیرش در دوره تخصص جراحی عمومی در دانشگاه NYU Langone شده‌اند.

دکتر صنعت‌کار در پاسخ به پرسش ما درباره مسیر حرفه‌ای‌شان و آنچه باعث انتخاب این مسیر شد، چنین گفتند:

همه چیز از مشاهده مستقیم رنج بیماران با نارسایی ارگان شروع شد. سؤالی که ذهنم را درگیر کرد این بود که چطور می‌توانیم بر بحران کمبود عضو غلبه کنیم؟ همین دغدغه من را به سمت پیوند اعضا و خصوصاً زنوترنسپلنتیشن سوق داد. با ورود به آمریکا و پیوستن به تیم‌های پژوهشی در MGH، فرصت فوق‌العاده‌ای برای یادگیری، رشد و مشارکت در پروژه‌های پیشرو فراهم شد. همچنین در کنار تحقیقات، خودم را برای ورود به تخصص جراحی نیز آماده کردم و خوشبختانه موفق به پذیرش در NYU شدم.

 

دکتر صنعت کار در ادامه گفتند نکته ای که حتما دوست دارم اضافه کنم این هست که  حرف‌هایی که می‌زنم نظر شخصی خودم هستند و ارتباطی به مراکز یا گروه‌هایی که باهاشون کار می‌کنم، ندارند.

 

۱. لطفا به زبان ساده برای افرادی که با این واژه آشنا نیستند توضیح دهید زنوترنسپلنتیشن (xenotransplantation) یعنی چه؟

حتما؛ زنوترنسپلنتیشن یعنی اینکه یک ارگان یا بافت رو از یک گونه (مثلاً حیوان) به گونه ی دیگه (مثل انسان) پیوند بزنیم. این ایده سال‌ ها هست که مطرح شده ولی قبلاً چون اطلاعاتمون از سیستم ایمنی بدن کم بود، پیوندها با شکست مواجه می‌شدند. الان اما با پیشرفت‌هایی که در علم، به‌ خصوص در مهندسی ژنتیک داشتیم، خیلی به واقعی شدن این کار نزدیک شدیم.

الان تمرکز اصلی روی استفاده پیوند ارگان از خوک‌ هایی هست که تحت اصلاح ژنتیکی قرار گرفتند، هست.

 

۲. در حال حاضر چه چالش‌های علمی یا اخلاقی جلوی راه زنوترنسپلنتیشن هست؟ چرا این روش درمانی در بالین خیلی گسترده نشده؟

از نظر علمی، بزرگ‌ترین مشکل همیشه رد پیوند توسط سیستم ایمنی بوده، به خصوص رد پیوند حاد (acute) و فوق حاد (super acute)، که یعنی بدن انسان در جا ارگان پیوندی از خوک رو پس می‌زنه. ولی با تکنولوژی‌ های جدید به خصوص ویرایش ژنتیکی CRISPR-Cas9، الان راه‌هایی داریم که بشه با خیلی از این مشکلات مقابله کرد.

از نظر اخلاقی، استفاده از حیوانات، مخصوصاً حیوانات باهوشی مثل میمون‌ ها، همیشه بحث‌برانگیز بوده. برای همین خوک ‌ها انتخاب بهتری بودن، هم پرورش اون ها راحت تر هست، هم می‌‌تونیم ازشون تو محیط‌ های استریل نگهداری کنیم، و هم ارگان هاشون از نظر اناتومیک و فیزیولوژیک به بدن انسان شبیه‌ هست. البته در بعضی فرهنگ‌ها و باورهای مذهبی، هنوز چالش‌هایی هست و لازمه بیشتر در موردش گفت‌ و گو بشه تا این حوزه بتونه مسئولانه‌تر پیش بره.

 

۳. نقش اصلاح ژنتیکی در زنوترنسپلنتیشن چیه؟

اصلاح ژنتیکی واقعاً در موفقیت زنوترنسپلنتیشن نقش کلیدی داره. با ویرایش ژن، می‌تونیم ژن‌هایی که توی بدن خوک باعث تحریک سیستم ایمنی انسان می‌شن (مثلاً اون ‌هایی که مربوط به کربوهیدرات‌های Gal  هستند) رو حذف کنیم، و به جاش ژن ‌های انسانی وارد کنیم که کمک می‌کنند عضو پیوندی بهتر با بدن انسان هماهنگ بشه و عملکرد طبیعی‌تری داشته باشه.
این پیشرفت ‌ها باعث شدند چیزی که زمانی فقط در فیلم های علمی‌ - تخیلی می‌دیدیم، حالا کم‌ کم به واقعیت بالینی نزدیک بشه. 

 

۴. خطرات زنوترنسپلنتیشن در مقایسه با پیوند از انسان به انسان چه مورادی هست؟

بزرگ‌ترین ریسک اضافی تو زنوترنسپلنتیشن، احتمال انتقال بیماری بین گونه‌ها هست. مثلاً در مورد خوک‌ ها نگرانی ‌هایی درباره ویروس‌ هایی به اسم PERVs  (Porcine endogenous retroviruses) وجود داره. ولی با تکنولوژی ویرایش ژن، تونستیم خیلی از این ریسک‌ها رو از بین ببریم.

حیوانات دیگه حتی خطر بیماری‌های بیشتری دارن، واسه همین تمرکز اصلی فعلاً روی خوک‌ها باقی مونده.

 

۵. میشه لطفا برامون بگید آخرین پیشرفت‌ها در زمینه تحقیقات زنوترنسپلنتیشن چه مواردی هست؟ آیا واقعا پیوند ارگان از حیوانات نزدیک به استفاده در بالین هست؟

واقعاً هیجان‌انگیزه که ببینیم این حوزه چقدر پیشرفت کرده. اوایل تحقیق ‌ها بیشتر روی کلیه و قلب بود، ولی الان تیم‌هایی مثل تیم ما دارن روی ریه، کبد، پانکراس، تیموس و حتی فراورده های خونی هم کار می‌ کنند.

هنوز در مرحله آزمایشگاهی هستیم، ولی سرعت پیشرفت خیلی بالاست و من واقعاً فکر می‌کنم که به‌ زودی شاهد استفاده ‌های بالینی گسترده ‌تر هم خواهیم بود.

 

۶. اشاره کردید که خوک های گزینه مناسب تری برای پیوند ارگان هستند لطفا بیشتر توضیح دهید چرا خوک ‌ها برای تأمین عضو انتخاب شدند؟ چرا میمون  هایا حیوانات دیگه انتخاب نشدند؟

سؤال خیلی خوبیه. اولش پریمات‌ها (sPrimate) هم جز گزینه ها بودند، ولی از نظر اخلاقی مشکل‌ سازند چون خیلی باهوشن و احساسات پیچیده ‌ای دارن. از طرف دیگه، خیلی دیر به دیر بچه ‌دار می‌شن و خطر انتقال ویروس‌ های خطرناک هم در پریمات‌ها بالاتر هست.

در عوض، خوک‌ها هم زودتر و راحت ‌تر تولید مثل می‌کنند، هم می‌شه تو شرایط استریل پرورش ‌شون داد، و هم اندازه و ساختار اندام‌هاشون به انسان شبیه هست. از همه مهم‌تر اینکه ژنوم خوک رو خیلی خوب می ‌شناسیم، واسه همین اصلاح ژنتیکی توشون خیلی دقیق‌تر و مؤثرتر انجام می‌شه.

 

۷. چرا پیوند کلیه و قلب به روش زنوترنسپلنتیشن به نظر ممکن تر هستند تا پیوند کبد و ریه؟

هم دلیل علمی داره، هم دلیل تاریخی. تا الان بیشتر تحقیقات روی کلیه و قلب انجام شده، برای همین شناخت بیشتری نسبت بهشون داریم. کلیه یک مزیت بزرگ داره، اینکه زندگی بیمار فوراً بهش وابسته نیست چون بیمار می‌تونه با دیالیز زنده بمونه، برای همین گزینه ‌ای عالی برای شروع مطالعات اولیه‌ست.

اما کبد و ریه داستانشون فرق داره. این ارگان‌ها ساختار عروقی پیچیده ‌ای دارند و وقتی خون انسان با اندوتلیوم رگ های خوک برخورد می‌کنه، واکنش‌های ایمنی شدیدی اتفاق می‌افته. در واقع سطح عروقی در این ارگان های وسیع تره که احتمال رد پیوند و نارسایی رو بیشتر میکنه.

 

۸. میشه  یک توضیح ساده از پرفیوژن خارج‌بدنی (ex-vivo organ perfusion) بدید و اینکه در تحقیقات زنوترنسپلنتیشن چه نقشی دارد؟

حتماً؛ پرفیوژن خارج‌ بدنی یعنی اینکه ما یک ارگان اهدا شده را بیرون از بدن زنده نگه داریم؛ با این روش که یک محلول اکسیژن‌دار رو در داخل ارگان به جریان دربیاریم.

این تکنولوژی چندین فایده دارد،  می‌تونیم عملکرد عضو را قبل از پیوند بررسی کنیم، زمان انتقال عضو را افزایش دهیم، و حتی قبل از پیوند با دارو یا درمان ‌های به خصوص، عملکرد و وضعیت ارگان را بهتر کنیم.  در تحقیقات زنوترنسپلنت هم این روش خیلی مفید است چراکه می‌تونیم مشاهده کنیم اصلاحات ژنتیکی یا درمان ‌هایی که به کار بردیم، واقعاً چقدر روی عملکرد عضو اثر گذاشته اند..

 

توصیه‌ای برای دانشجویان علاقه‌مند به پژوهش و پزشکی آینده‌نگر

وقتی از دکتر صنعت‌کار درباره مسیر پر فراز و نشیبی که طی کرده اند پرسیدیم و ازشون پرسیدیم چه چیزی باعث شد به این مسیر سخت ادامه بدهند و توصیه‌‌شان به دانشجویان چی هست، گفتند: اگر کاری را با تمام وجود دوست داشته باشی، سختی‌های مسیر دیگر مثل مانع به نظر نمی‌رسند.

ایشان ادامه داد:

همیشه به دوستانم می‌گویم که دنبال نتایج سریع نباشند. در پژوهش، آنچه اهمیت دارد تأثیر عمیق و بلندمدتی است که شاید سال‌ها بعد خودش را نشان دهد. ما پزشکان، هر روز به بیماران کمک می‌کنیم و جان بیماران را نجات میدیم؛ اما وقتی وارد دنیای پژوهش می‌شویم، تأثیرمان فقط به امروز و یک نفر محدود نمی‌شود— می‌تواند وضعیت تعداد بیشماری از بیماران رو بهتر کنه.

مسیر پژوهش یک مسیر قدرتمند و ماندگاره. فقط باید با علاقه ادامه بدی، پشتکار داشته باشی و همیشه هدفت رو به خودت یادآوری کنی.

 

در پایان این گفت‌وگو، دکتر صنعت‌کار با رویی باز از پیشنهاد برگزاری یک وبینار تخصصی برای علاقه‌مندان ایرانی به حوزه زنوترنسپلنتیشن استقبال کرد و قول دادند به‌زودی زمان و جزئیات آن را با تیم ما هماهنگ کنند. فرصتی ارزشمند برای گفت‌وگویی گسترده‌تر درباره یکی از افق‌های نوین و پرچالش دنیای پزشکی آینده.

 

 

از آنجا که این گفت و گو در اصل به زبان انگلیسی صورت گرفته است، در ذیل متن اصلی مصاحبه ما با ایشان رو آورده‌ایم:

 

Interview with Dr. Amir Sanatkar: The Future of Organ Transplantation from Animals to Humans (Xenotransplantation)

From Arak University of Medical Sciences to the Heart of Transplant Research at Harvard

 

Last week, we spoke with Dr. Amir Sanatkar, a physician and researcher in the field of organ transplantation. He is currently working as a Postdoctoral Fellow at Massachusetts General Hospital (MGH), affiliated with Harvard University in Boston, USA. His primary research focus is xenotransplantation—the transplantation of organs from non-human species into humans.

Dr. Sanatkar is internationally recognized in the transplant community, particularly for his findings on the role of neutrophils in endothelial injury following xenotransplantation. These findings have garnered attention and discussion at several international conferences in recent years. He received his medical degree from Arak University of Medical Sciences and was recently accepted into the general surgery residency program at NYU Langone.

 

In response to our question about his professional journey and what led him to this field, Dr. Sanatkar shared:

"My journey really began when I witnessed growing patients suffering from end stage organ failures with no effective treatment options. That experience made me question how we could better address the organ shortage crisis and save more lives. I became deeply interested in organ transplantation and came to the U.S. to pursue research, particularly in translational science, while also preparing myself for surgical residency. I was fortunate to join one of the most influential teams in organ transplantation science at MGH, where I learned and grew tremendously. That path ultimately brought me to where I am today.”

 

Dr. Sanatkar added:

"One important point I’d like to mention is that my comments are my own view and not the institutions or groups I’m affiliated or work with."

1. For those unfamiliar, could you briefly explain what xenotransplantation is?

Of course. Xenotransplantation is the process of transplanting organs or tissues from one species to another. While this concept has been around for centuries, early attempts failed due to a poor understanding of immunology and rejection. Today, thanks to scientific advances, especially genetic engineering, we are closer than ever to making this a clinical reality. The current focus is on using genetically modified pigs as a source of organs for humans.

2. What are the main scientific and ethical challenges currently facing xenotransplantation? What’s holding the field back from wider clinical use?

Scientifically, the biggest hurdle has been immune rejection—specifically hyperacute and acute rejection—where the human immune system immediately attacks the transplanted pig organ. Thanks to advances in gene editing, especially CRISPR-Cas9, we now have strategies to overcome many of these barriers.

Ethically, the use of animals, especially intelligent species like primates, raises serious concerns. That’s why pigs have become the preferred source—they’re easier to breed, can be raised in pathogen-free environments, and their organs are anatomically and physiologically compatible. In regions with deep cultural and religious considerations, the ethical debate continues, and more open discussions are needed to move the field forward responsibly.

3. What role does genetic modification play in enabling xenotransplantation?

Genetic modification is central to the success of xenotransplantation. Through gene editing, we can knock out pig genes responsible for triggering immune rejection (several are found with Gal carbohydrates as best known ones) and introduce human genes that promote better organ compatibility and function. These advancements have transformed what was once science fiction into a near clinical reality.

 

4. How do the risks of xenotransplantation compare to traditional human-to-human transplants?

The most significant additional risk with xenotransplantation is the potential for cross-species infections. With pigs, there’s concern about porcine endogenous retroviruses (PERVs), but gene-editing technologies have been used to eliminate these risks. Other animal species pose even greater infectious concerns, which is why pigs remain the primary focus.

5. What are the latest developments in xenotransplantation research? Are we close to routine clinical use?

It’s incredibly exciting to see how far the field has come. Research began primarily with kidneys and hearts, but now teams, including ours, are working on lungs, livers, pancreas, thymus, and even blood components. While we’re still in the experimental stage, the progress is rapid, and I believe clinical applications will become more common in the near future.

6. Why are pigs chosen as the organ source instead of primates or other animals?

That’s a great question. While primates were initially considered, they pose serious ethical concerns due to their high intelligence and emotional awareness. They also reproduce slowly and carry a high risk of transmitting dangerous viruses.

Pigs, on the other hand, breed quickly, can be raised in pathogen-free environments, and have organ sizes and physiologies similar to humans. We also have a deep understanding of the pig genome, which makes genetic modification more feasible and effective.

7. Why are kidneys and hearts more feasible for xenotransplantation than livers or lungs?

It’s partly historical and partly scientific. We’ve simply had more research experience with kidneys and hearts. Kidneys are also not immediately life-supporting since patients can survive on dialysis if needed, making them ideal for initial studies.

Livers and lungs present greater challenges due to their complex vascular structures and the significant immune reactions that occur when human blood interacts with pig endothelium. These organs have a much larger vascular surface area, making rejection and dysfunction more likely.

8. Could you explain what ex-vivo organ perfusion is and its role in xenotransplant research?

Ex-vivo perfusion systems allow us to keep donor organs viable outside the body by perfusing them with oxygenated solutions. This technology helps assess organ function before transplantation, extends the time available for transporting organs over long distances, and allows us to optimize the organs using various treatments or medications before implantation. In xenotransplantation research, it’s also a valuable tool for testing how gene modifications or therapies affect organ function.

9. What advice would you offer to students who want to follow a similar path? How did you stay motivated during tough times?

If you do what you love, the hard work won’t feel exhausting or overwhelming. I always remind my friends to think beyond immediate results and consider how basic and translational research can create lasting impact for future generations.

As physicians, we save lives every day, but if you want to contribute to something even greater—advancing science to improve outcomes for countless future patients—then pursuing research alongside clinical work is a powerful path. Stay passionate, stay persistent, and keep your long-term vision in mind.

Advice for Students Interested in Research

When we asked Dr. Sanatkar about the challenging journey he has taken, what kept him going through the tough times, and what advice he would give to students, he said:

"If you do what you love, the hard work won’t feel exhausting or overwhelming."

 

He continued:

"I always remind my friends to think beyond immediate results and consider how basic and translational research can create lasting impact for future generations.

As physicians, we save lives every day, but if you want to contribute to something even greater—advancing science to improve outcomes for countless future patients—then pursuing research alongside clinical work is a powerful path. Stay passionate, stay persistent, and keep your long-term vision in mind."

 

At the end of the interview, Dr. Sanatkar warmly welcomed the idea of hosting a specialized webinar for Iranian students interested in xenotransplantation. He promised to coordinate with our team soon to arrange the timing and details. A valuable opportunity for a deeper conversation on one of the most innovative and challenging frontiers in the future of medicine.